Sürdürülebilir Mi Yoksa Kar Edilebilir Mi?

H&M “Fast Fashion” yani hızlı modanın yaratıcısı olarak biliniyor. Aynı zamanda  H&M için sürdürülebilirlik de önemli bir anlam taşıyor; marka sık sık sürdürülebilir moda koleksiyonlarına imza atıyor. Bir yanda işçilerin çalışma koşulları, ürün materyali ve çevreye etkileri bakımından hangi şartlarda üretildiğinden emin olamayacağımız 30TL’lik elbise, diğer yanda kıyı atıklarından, özel bir ısı ve baskı tekniğiyle üretilen 600TL’lik elbise… Peki ikisi hem nasıl birliktelik kuruyor hem de nasıl ayrışıyor?

H&M’in conscious exclusive koleksiyonu, normal koleksiyonlarından daha yüksek bir fiyata sahip

H&M’in Yeşil Koleksiyonları

H&M’in Conscious Exclusive koleksiyonunda ağaç selülozundan üretilen tencel kumaşlar, geri dönüştürülmüş polyester, geri kazanılmış cam, organik ipek ve organik pamuk materyalleri kullanılıyor. Kadın koleksiyonunun temel parçalarından biri kıyı atıklarından üretilen bir polyester olan BIONIC® materyali ile yapılmış. Koleksiyon erkek ve çocuk giyim ürünlerine de yer veriyor. H&M bu girişimi ile sürdürülebilir modaya büyük bir katkıda bulunuyor ve takdir topluyor. H&M’in kreatif direktörü Ann-Sofie Johansson, Vogue.com ile gerçekleştirdiği röportajında bu birlikteliğin büyüyebileceğinin de sinyallerini veriyor: “Gelecek koleksiyonlar için daha çok Bionic Yarn kullanma potansiyelimiz var. Conscious koleksiyonlar, yeni ve yenilikçi materyalleri denemek için mükemmel bir örnek, ilerleyen zamanlarda bunları normal koleksiyonlarımız için de uygulayabiliriz.”

Livia Firth’e Göre Sürdürülebilirlik

Eco-Age’in kreatif direktörü ve Green Carpet Challenge’ın kurucusu Livia Firth

Buna karşın, Eco Age’in kreatif direktörü ve Green Carpet Challenge (Yeşil Halı) kurucusu olan Livia Firth, Eda Çakmak ile gerçekleştirdiği röportajında “fast fashion” yapan büyük tekstil firmalarının sürdürülebilir koleksiyonlar çıkarması ile ilgili şu sözleri söylüyor: “Bu sadece tüketiciye yapılan ‘yeşil’ beyin yıkaması. Halbuki köle işçiliğiyle ‘yeşil’ üretim yapmanız mümkün değil. Çevreye duyarlı olduğunu söyleyip kötü şartlarda işçi çalıştıran bir fabrikada üretim yaptırmak bir arada anılamaz.” Kapitalist düzenin en vahşi çağında yaşadığımızı düşünürsek, bu birbirine taban tabana zıt üretim modelleri yani “fast fashion” ve “sürdürülebilir moda” nasıl aynı çatı altında barınabiliyor?

Slovaj Zizek

Slavoj Žižek “Bir Sapığın İdeoloji Rehberi” adlı belgeselinin “Starbucks ve İdeoloji” bölümünde yeni tüketici modelinin tutumlarını anlatıyor. Neden diğer kahve dükkanları Starbucks’tan daha ucuzken, kahvemizi oradan alırız? Starbucks, mağazalarındaki posterlerde belirttiği üzere, gelirinin yüzde birini Guatemalalı çocuklara bağışlıyor, Sahralı çiftçilere su tedariki sağlıyor, organik kahve yetiştirebilmek için ormanları kurtarıyor ve bunun gibi çevreye ve yoksulluğa birçok yardımda bulunuyor. Žižek’in sözleri ise şu yönde devam ediyor:

“Starbucks sizi vicdan azabı çekmeyen bir tüketici kılıyor; çünkü, tüketicilikle savaşacak karşı tedbirin bedeli zaten metanın bedeline dahil edilmiş durumda. Sanki bir parça daha ödeyerek yalnızca bir tüketici olmuyorsunuz, ama aynı zamanda çevreye, yoksulluğa, Afrika’da açlık çeken insanlara karşı görevinizi de yerine getiriyorsunuz. Bence, tüketiciliğin nihai biçimi budur.”

Livia Firth’de yeşil beyin yıkamasına maruz kalan tüketici, Žižek’de vicdanını da satın alarak tüketimin son evresine geçmiş bulunuyor. Kapitalist yayılmacılıkla ekolojik farkındalığı birleştiren firmalar, bunu bir pazarlama politikası olarak mı kullanıyor? Madalyonun görünen yüzü olan bağışlar, yardımlar ve çevre dostu koleksiyonların arkasında bizi gerçekte ne bekliyor? Fashion Revolution, Greenpeace-Detox gibi dünya çapında farkındalık yaratmayı ve çözümler üretmeyi amaçlayan hareketlerin “fast fashion” uygulayan firmalar üzerindeki etkisi büyük. Her ne kadar 600TL’lik elbiseyi vicdanımız rahat olarak satın alsak da, şimdi o elbiseyi yerine bırakıp 30TL’lık elbisenin hangi şartlar altında ve hangi materyaller ile üretildiğini düşünme zamanı.

  • Farra, E. (2017, Şubat 7). H&M’s New Conscious Exclusive Collection Turns Discarded Plastic Into Evening Gowns. tıklayın
  • Fiennes, S. (Yönetmen). (2012). The Pervert’s Guide to Ideology [Sinema Filmi].
  • Firth, L. (2015, Ekim 4). Livia Firth: Sürdürülebilir Giyimin Yüzü. (E. Çakmak, Röportajı Yapan)
  • H&M Conscious Exclusive. (2017, Şubat 7). tıklayın

Büşra Kılıç

1995 yılı, İstanbul doğumluyum. Lise eğitimimi Doğa Koleji'nde, üniversite eğitimimi ise Marmara Üniversitesi, Sosyoloji bölümünde tamamladım. Üniversite eğitimimim sırasında moda sektörüne, moda editörü ve stylist asistanlığı ile adım attım. Asistanlıktan sosyal medya danışmanlığına, oradan da freelance editörlüğe uzanan 2,5 yıllık deneyimlerim sayesinde sektörün birçok kolunu tanıma fırsatım oldu. Modanın yaratma kısmını ve sosyal bilimler gibi disiplinlerle kurduğu ilişki üzerine yazmayı seviyorum.

Henüz Yorum Yok

Cevap Bırak

E-Posta adresiniz yayımlanmayacak.