Sürdürülebilir Moda Eğitimi Veren Okullar
[su_spacer size="30"]Sürdürülebilirlik artık moda dünyasının önemli bir parçası. On yıl önce moda tasarımı okuyan bir öğrenci, moda sektöründe yer alan bir marka ya da moda sektöründe çalışan herhangi biri, sürdürülebilirlik konusunda bilgili olmak zorunda değildi. Sürdürülebilir moda eğitimi yaygın değildi. Bu alan fazlasıyla teknik bir alan olarak görülürdü. Fakat yıl 2021 ve biz sürdürülebilirliği modadan ayrı bir kavram olarak görmeyi bırakmalı ve kariyerimize, eğitimimize ve yaşam kültürümüze sürdürülebilirliği katmalıyız.Sürdürülebilirlik alanında uzmanlaşan ve çalışan kişiler genelde mühendislik veya fen bilimleri eğitimi almış olsalar da, moda sektöründe bu alan oldukça yeni. Sürdürülebilirlik departmanları deneyim ve ihtiyaçla şekilleniyor. Moda eğitiminde sürdürülebilirliği seçmek mümkün, fakat genelde sürdürülebilirlik tasarım okuyan öğrencilerin müfredatında yer alıyor. Tamamen sürdürülebilir modaya odaklanan eğitim programları az sayıda da olsa varlar. Örnek olması ve ilham vermesi açısından bu programlardan bazılarını sizin için araştırdık. Kim bilir belki aramızda bu okulların mezunu ya da öğrencisi olanlar da vardır.
UNIVERSITY OF ARTS LONDON
University of Arts London, tasarım ve iletişim odaklı eğitim programları sunan 6 okulu kapsayan, Londra merkezli dünyaca ünlü bir üniversite. Bu okullardan biri olan Central Saint Martins'i tanımayan yoktur diye düşünüyoruz. Kabul oranı sadece yüzde 6 olan bu okul, dünyanın en ünlü moda tasarımcılarını yetiştirdi (Alexander McQueen, Stella McCartney, John Galliano, Bora Aksu bunlardan sadece birkaçı) ve yetiştirmeye devam ediyor. Londra'da bulunan Central Saint Martins, mücevher tasarımından mobilya tasarımına, çok geniş bir program yelpazesine sahip. Yüksek lisans programları ise daha da detaylı ve geniş bir program listesi sunuyor. Tüm liste için burayı tıklayın.Central Saint Martins'in yüksek lisans programları arasında bir konu dikkatimizi çekiyor: MA Material Futures,Material Futures programı disiplinlerarası bir yaklaşımla, geleceğin materyal sıkıntısını öngörebilen ve yenilikçi bakış açısıyla yeni materyaller geliştiren ve kullanan tasarımcılar yetiştirmeyi hedefliyor. Adı üstünde bu bölüm malzemeyi esas alıyor ve eğitimi bu eksende kurguluyor. Özellikle teknolojinin ve el işinin bir araya geldiği, analog ve dijital dünyaları harmanlayan ve iki yıl süren bir yüksek lisans programı.MA Textile Design ise Chelsea College of Arts bünyesinde, sürdürülebilirliği merkezine oturtan tekstil tasarımına odaklanıyor. Konuları arasında dönüşüm odaklı tasarım, etik hammadde satın alması, teknik ve bilimsel inovasyon, aktivist tasarım ve çevresel/kitlesel etki gibi moda ve tekstil sektörünün geleceğini belirleyen başlıklar var. Program 15 ay sürüyor.
Yine UAL çatısı altında yer alan London College of Fashion'ın, Center for Sustainable Fashion'a ev sahipliği yaptığını belirtelim. Bu sürdürülebilir moda merkezi online kurslar sunuyor. https://www.youtube.com/watch?v=EZ_tHyvsxoI&feature=emb_logo
AMD AKADEMIE MODE & DESIGN
Hamburg merkezli AMD Akademie Mode & Design, 30 yıldan fazladır moda, tasarım, iletişim ve yönetim alanlarında eğitim veriyor ve beş farklı şehirde kampüse sahip. Lisans programları arasında Moda Tasarımı, Moda Yönetimi, Moda iletişimi gibi bölümler var. Okul, yüksek lisans olarak ise Ürün ve Perakende Yönetiminin yanı sıra Moda ve Yaratıcı Endüstrilerde Sürdürülebilirlik programını sunuyor.Programın detaylarına baktığımızda, Berlin'de olduğunu ve sürdürülebilir tasarım stratejileri, sürdürülebilir üretim ve yönetim üzerine yoğunlaştığını görüyoruz. Bölümün çok disiplinli bir yaklaşım benimsediğini ve modanın günümüzdeki ve gelecekteki sorunları çözme hassasiyeti ve bilgisi olan profesyoneller yetiştirmeyi hedeflediğini söyleyebiliriz. Yüksek lisans programıyla ilgili bilgiyi bölüm başkanından almak için tıklayın.
POLIMODA
İtalya'nın ve dünyanın önde gelen moda okullarından Polimoda, sektöre yakınlığıyla farklılaşıyor. Floransa'da bulunan ve özel bir laboratuvara da sahip olan okul özellikle sektör ihtiyaçlarına cevap vermek konusunda oldukça hızlı, aynı şekilde eğitmenlerini sektörden seçiyor ve öğrencilerine staj imkanları sunuyor.Moda şirketleri için yeni nesil sürdürülebilirlik uzmanlarını ve dönüşümsel ekonomi yöneticilerini yetiştirmeyi amaçlayan bir bölüm de Polimoda'nın Sustainable Fashion yüksek lisans programı. Özellikle 2019 yılından sonra sektörün ihtiyaç duyduğu çeşitlilik ve kapsama (diversity and inclusion) alanında çalışmak isteyenler için de program içeriği uygun.
Etik moda, sistemsel düşünce, geri dönüşümlü iş modelleri, ekolojik tasarım, ileri dönüşüm, şeffaflık gibi kelimeler artık moda literatüründe yerini sağlamlaştırdı. Moda markaları da bu yönde gelişerek yeni iş alanları yaratıyorlar. Bu yüksek lisans programı moda sosyolojisi, kültürel antropoloji, kurumsal sosyal sorumluluk ve sürdürülebilir yönetim ve üretim gibi alanlarda ders içeriği sunuyor. Dersler Nisan ayından Aralık ayına kadar sürüyor. Bu bölümde burs olanakları da var. Bu konuda bilgi edinmek için Polimoda sitesine göz atabilirsiniz.Polimoda'da Sürdürülebilir Moda kısa kursuna gitmek de mümkün.
ACCADEMIA COSTUME MODA
Business of Fashion sitesine göre, UAL ve Polimoda gibi, dünyanın en iyi moda okulları arasında yer alan başka bir okul, Roma merkezli Accademia Costume Moda. Okul İtalyan tekstil firmaları ile işbirliği içinde, Fabrics Innovation Design diye bir yüksek lisans programı açtı. Programın amacı tekstil tasarımında inovasyon, yeni teknolojiler, materyal seçimi konusunda öncü profesyoneller yetiştirmek. Programın teknik önderliğini okulun eski mezunu ve şu anda Louis Vuitton'un kumaş geliştirme sorumlusu olarak çalışan Marco Mastroianni yapıyor. Program aynı zamanda industry project adı altında bir bitirme projesini de içeriyor.Accademia Costume Moda aynı zamanda bir yıllık Sürdürülebilir Moda yüksek lisansı programı da sunuyor.Okulun eski mezunları arasında Gucci'nin eski kreatif direktörü Frida Giannini ve şu anki kreatif direktörü Alessandro Michele de var.
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
İTÜ, tekstil mühendisliği anabilim dalı altında Yenilikçi Teknik Tekstiller adlı bir Yüksek Lisans programı açtı. Programın kontenjanı 30 kişi ve program İstanbul Tekstil Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) tarafından destekleniyor. https://www.youtube.com/watch?v=zj18ok2bI8o&feature=emb_logo
Programın sayfasından aldığımız bilgileri aşağıda bulabilirsiniz:
- Yenilikçi teknik tekstillerin farklı alanlarında ham maddeden nihai ürüne kadar yer alan tüm süreçler hakkında detaylı bilgi sahibi olan,
- Yenilikçi teknik tekstiller alanında teknolojik problemlere çözüm getirmek ve gelecekteki gelişmelere öncülük etmek için gerekli bilgi ve donanıma sahip olan,
- Yenilikçi ve özgün teknik tekstil ürünleri tasarlama, geliştirme ve son kullanım alanına bağlı olarak ürün kalitesini değerlendirme becerisi kazanmış,
- Programın sunduğu disiplinler arası perspektif sayesinde mesleklerinde rekabet avantajı yaratabilme potansiyeline sahip,
- Yenilikçi teknik tekstiller alanında güncel gelişmeleri ve çalışmalarını nicel ve nitel veriler ile destekleyerek, bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanarak, yazılı, sözlü ve görsel olarak, kendi dilinde veya yabancı dilde aktarabilme becerisi kazanmış mezunlar yetiştirmektir.
Daha ayrıntılı bilgi için buraya tıklayın. Son olarak, eğitim hayatını kısa kurslarla devam ettirmek isteyen profesyoneller için Coursera ya da Futurelearn gibi sitelerin varlığını da hatırlatalım. Coursera'da Copenhagen Business School'dan Sustainable Fashion kursunu alabilirsiniz. Futurelearn'de ise yukarıda belirttiğimiz gibi Kering grubunun London College of Fashion ile birlikte sunduğu Fashion and Sustainability kursuna online ve ücretsiz olarak katılabilirsiniz. Ayrıca Fashion Revolution'ın websitesi çok zengin bir kaynak, buraya tıklayarak bu zengin kaynağa ulaşabilir ve kendi kendinizi eğitmeye başlayabilirsiniz.
Moda sektöründe profesyonel olarak sürdürülebilirlik alanında çalışmak isteyenler bu konuda yayın yapan dernekleri, kanaat önderlerini ve markaları takip ederek bilgi hazinelerini ve hassasiyetlerini geliştirebilirler. Moda sektörü sürdürülebilirlikle ilgili kariyer yollarını yeni yeni belirliyor dersek yanlış olmaz, o nedenle şirketler ve çalışanlar geleceğin mesleklerini birlikte şekillendirecekler.
Bu konu ilginizi çektiyse aşağıdaki yazılarımızı da mutlaka okuyun:https://modakariyeri.astrodijitaldemo.com/5-yil-once-varolmayan-7-moda-meslegi/https://modakariyeri.astrodijitaldemo.com/itu-tekstil-teknolojileri-ve-tasarimi-fakultesi/https://modakariyeri.astrodijitaldemo.com/london-college-of-fashion-moda-okumak/
Modada Sürdürülebilirlik: Moda Praksisi
Otto von Busch’un Moda Praksisi kitabı Dilara Kılıç’ın çevirisiyle Yeni İnsan Yayınevi ekoloji serisinden çıktı.
Moda Praksisi, Hannah Arendt’in görüşlerinin moda üzerine düşünülmesidir. Arendt bize, üzerinde hiç kafa yormadığımız kötülüklerin işbirlikçisi olabileceğimiz gibi rahatsız edici bir gerçekle yüzleşmemiz gerektiğini söyler. Aynı zamanda dünyayı olduğu gibi yani kötülük ve acılardan rahat yüzü görmemiş haliyle sevmemizi ister. Etik moda anlayışı da Arendt’in bu görüşleri üzerinden, politika ve modanın temel bazı güçlerini ve ortak yanlarını anlamamız için çalışmaktadır.
Dünyamızın sonu, ona yalnızca tek bir açıdan bakıldığında ve kendisine sadece tek bir perspektiften bakmaya kapı açtığımızda gelmiş demektir. Hannah Arendt
İnsanların tek tip giyinmesine ve eskimeyen giysileri çöpe atmasına sebep olan; görünmeyen yüzünde mültecileri, çocukları ve negatif ayrımcılığa uğrayanları izbe mekanlarda, sosyal güvenceden yoksun bir şekilde aşırı saatler çalıştıran moda tiranlığı, pekala şiddet üretir. Buna karşın endüstriyel modaya küresel düzeyde alternatifler üretebiliriz. Kreatif bir geri çekiliş, reddetme, cesaret, kendi dağıtım ağlarını kurma, paralel üretim, ileri dönüşüm, yeni tüketim modelleri oluşturmak, yavaş moda ve benzeri yollarla neler yapılabileceğine dair küçük ama dönüştürücü bir perspektif yaratabiliriz.
Korkutucu derecede şiddet içeren eylemleri daha derin düşünmek, bize çözümlerin anahtarını da verebilir. İşte bu kitabı çok özel yapan şey, moda üzerine çalışan bir dizi düşünürün, “günlük alışkanlıklarımızın karmaşası içinde görünmez olanın” üzerindeki sıvayı kazımalarıdır.
Endüstriyel moda, kadınların hiç bir zaman yeterli olmadığını ve endüstri tarafından oluşturulan standartlara göre her zaman kendini geliştirmesi gerektiğini dikte eder.
Jennifer Nelson
Moda Praksisi, Yeni İnsan Yayınevi'nin sürdürülebilir moda serisinin 3 kitabından biri. Bu kitabı 31 Aralık tarihine kadar yeniinsanyayınevi.com üzerinden modakariyeri2021 indirim kodunu kullanarak, size özel bir indirimle alabilirsiniz.
Bu yazı yayınevi tarafından yazılmış ve paylaşılmıştır.
Akademisyen ve Editör Şölen Kipöz'den Modada Yavaşlık Üzerine
Koronavirüs pandemisi sonrası sürdürülebilir moda yeniden gündemde. Bugün pek çok büyük giyim firması, kullanılmış kumaşlardan, yamalardan ve organik kumaştan ürettikleri giysilerin reklamını yapıyor. “Bakın biz de çevreciyiz” mesajı veriyorlar. Serbest piyasanın kucakladığı bu yeni makyajlı sürdürülebilirliği ve sahiciliğini, yayınevimizden çıkan “Sürdürülebilir Moda” ve “Modada Yavaşlık” kitaplarının editörü Şölen Kipöz ile konuştuk.2- Koronavirüsün ardından büyük giyim markaları sürdürülebilir ürünler koleksiyonlarına ekledi ve reklamlarını yapıyor. Sizce sürdürülebilirlik kirleniyor mu? Yoksa memnun edici bir gelişme mi?Moda endüstrisi bir yerde tıkandı. Giderek artan sayıda sezonlar ve giysi modelleri ile niceliğe odaklanan moda, tasarımı da yok etti. Küresel ve büyük zincirlerde sürdürülebilirlik söylemi gerek temiz üretime odaklı bazı standartlar gerekse katma değer yaratmak için kullanılmaya başlandı. Koronavirüs pandemisi adeta barutu ateşledi bu anlamda. Özellikle Z kuşağı ile başlayan iklim aktivistlerinin de etkisiyle tüketiciler markaları etik bir filtreden geçirmeye başladılar ve almama tavrına karşı güçlü markalar bu konuya daha fazla tanıtım ve reklam bütçesi ayırmaya başladılar. Sürdürülebilirliğin bir avuç idealistin değil de moda endüstrisinin temel aktörleri tarafından benimsenmesi memnun edici bir gelişme elbette, bunun tasarım eğitiminin de yapısını olumlu ve bilinçli dönüştürebilen bir gelişim olduğunu gözlemliyoruz. Ancak bir konunun popüler olması gerçekten anlaşıldığı ve doğru uygulandığı anlamına gelmiyor. Ortada çok ciddi bir bilgi kirliliği var ama merak eden ve öğrenmek isteyenler için kaynaklar çoğalıyor.3- Yavaş moda akımının moda haline gelmesi ve içinin boşalması sizi korkutmuyor mu?İçinden geçtiğimiz dönem yeni bir farkındalık oluşumuna işaret ediyor. Şu sıralar sektörde ve basında sıklıkla kullanılan modanın yavaşlaması ile yavaş moda aynı anlama gelmiyor. Ana akım modanın yavaşlaması küresel ve bir kısmı hızlı moda faaliyetlerinde bulunan zincir markaların sezonları azalması, daha düşük stoklarla üretim yapması, yerel ve yakın ağlara yönelmeleri ve sürdürülebilirlik yolunda çevresel etkilerin izlenebilmesi anlamına gelirken, yavaş moda zaten yerel ağlarda hareket eden, küçük ölçekte adil üretim yapan, ürünün tüm yaşam döngüsünü döngüsel bir anlayışla kontrol altına alan, zanaat ve tasarım değeri yüksek bir pazara işaret ediyor. Bu yaklaşımın popüler olması ekonomik açıdan pek mümkün değil ama yukarıda da bahsettiğimiz gibi yeni kavramlar büyük bir açlıkla tüketilerek, yeşil aklamanın malzemesi olabiliyor ve farkı kılıflara sokulabiliyor. Kitabımızın bu konuya merak ve ilgi duyulan bir döneme denk gelmesi bir açıdan olumlu, bu açıdan Türkiye’de bir fikir liderliği yaptığımı düşünüyorum ve güvenilir referanslardan sürekli bilgimi tazeliyor, içi boş söylemlere de pek aldırış etmiyorum açıkçası.
4- Kapitalizm ile yavaş moda bir arada düşünülebilir mi? İstesek de istemesek de moda ile ilgili bütün faaliyetler kapitalist bir düzenin içinde gelişiyor. Moda ekonomik bir faaliyet ve onun için Marks’ın söylediği gibi değişmeyen tek şey değişim. Ancak bu değişim uzun zamandır yaşamlarımızda gerçek bir dönüşüme neden olmuyor ve modanın iktisadi mantığına hizmet etmek için sürekli yeniliği önceliyor. Bugün kapitalizm kendi kendini de yutan aç gözlü bir noktaya geldi küresel neoliberal ekonomilerin de etkisiyle. Bu ekonomi modeli büyüme odaklı ve çizgisel bir anlayışta gelişen yap –tüket-at modeline üzerine kurulu. Kapitalizmin yavaş moda ile barışabilmesi için küçülme ekonomisi, dağınık (yerel ve esnek) ekonomiler, döngüsel ve paylaşım ekonomisi modellerine alan açabilmesi gerekiyor.5- Çevre dostu moda da kendi pazarını yaratıyor. Vegan giyimden yamalı giysilere kadar sadece bu konseptte satış yapan dükkanlar var. Sizce bu dönüşüm mü yoksa serbest piyasanın sürdürülebilir modayı yutma şekli mi?Bunun bir dönüşüm olup olmadığı süreçlerin ve eylemlerin şeffaf olarak izlenebilir ve paylaşılabilir olması ile ilgili. Etik bir niyet ilgiyi ve takdiri her zaman hak ediyor. Eylemlerin ve üretimlerin bu niyetin içini doldurup doldurmadığına bakmak gerekiyor. Sürdürülebilirlik çok geniş ve ulaşılması zor bir çerçeve. Bu yüzden modanın ekosistemine katkı koyan her inovasyon, etik ve sorumlu girişim bence bir yol açacaktır. Gerçek anlamda bu dönüşüm tüketici bilinci ve talebiyle gerçekleşecektir. O yüzden sürdürülebilirliğin ya da yavaşlığın modanın gerçekliği içinde ve serbest piyasa ekonomisinin yarattığı pazarda yer bulabilmesi önemli. Modanın etik sorgulanması modayı dışlayarak ya da karşısında durarak bizi bir yere getirmeyecek, tam aksine modanın içinden onun yönünü değiştirmeye iyileştirmeye ve onarmaya çalışarak bu çaba yerini bulacaktır. Yeni İnsan Yayınevi 31 Aralık tarihine kadar sitemiz okurlarına özel bir indirim hediye ediyor. Yayınevinin kitaplarını incelemek ve indirimli satın almak için yeniinsanyayinevi.com adresine girip ödeme ekranında modakariyeri2021 kodunu kullanabilirsiniz.Editörlüğünü Şölen Kipöz’ün yaptığı Sürdürülebilir Moda kitabını incelemek için burayı tıklayın.Modada Yavaşlık kitabını incelemek için burayı tıklayın.